ტიციან ტაბიძე და პაოლო იაშვილი „პოეზიის მანქანაში“
ნაწყვეტი ფილმიდან „საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის რამდენიმე დღის კინოქრონიკა“ [1919-1920]. ავტორი: ნინო ნატროშვილი, რეჟისორი: ანდრო ჭიაურელი
პოეტი, პუბლიცისტი, საზოგადო მოღვაწე ტიციან (ტიტე) ტაბიძე 1895 წლის 2 აპრილს ქუთაისის მაზრის (დღევანდელი ვანის მუნიციპალიტეტი) სოფელ შუამთაში მღვდელ იუსტინე ტაბიძისა და ელისაბედ ფხაკაძის ოჯახში დაიბადა.
ოფიციალური დოკუმენტების მიხედვით, ტიციან ტაბიძის დაბადების თარიღია 1893 წლის 2 ივნისი, ხოლო ადგილი - ქუთაისის მაზრის სოფელი ჭყვიში (რომელიც სოფელ შუამთის თემში შედის), თუმცა პოეტი საკუთარ ავტობიოგრაფიაში წერდა:
„დავიბადე 1895 წელს, 2 აპრილს, დასავლეთსაქართველოში, სოფელშუამთაში – ორპირთან. ორპირისაჩინოსნაწილია, რაცნიშნავსგამოჩენილს, ღირსშესანიშნავს. ეს ოდესღაც მდიდარი მიწა ისე გაპარტახდა, რომ ჩემსბავშვობაში უკვე აღარავისსჯეროდა, რომ მას მატიანეშისაქართველოს ბეღლად მოიხსენიებდნენ...
ადრეული ბავშვობიდან ჩემ ირგვლივ უცნაური პეიზაჟები იშლებოდა. განსაკუთრებით დამამახსოვრდა რიონის ველზე მზის ჩასვლა: კვასკვასა ცხელი დღის შუქი პალიასტომის ტბაში ისე ჩადიოდა, რომ ზღვის ზევით ცას სანახევროდ ფარავდა ცეცხლის ალი...
ტიციანის მამა, იუსტინე, თბილისის სასულიერო სემინარიაში სწავლობდა, თუმცა მე-6 კლასიდან გარიცხეს მას სემდეგ, რაც სტუდენტმა იოსებ ლაღიაშვილმა სემინარიის რექტორი პავლე ჩუდეცკი მოკლა. იუსტინეს ბრალად დასდეს, რომ ის რევოლუციურად განყობილ სტუდენტთა შორის იყო. ამის შემდეგ სამი წლის განმავლობაში იუსტინე თბილისში ცხოვრობდა, მუშაობდა თბილისის იურიდიულ საზოგადოებაში, ამასთან, დაუახლოვდა ლიტერატურულ წრეებს, თანამშრომლობდა გაზეთ „ივერიასთან“.
იუსტინეს მამა, ტიციანისა და გალაკტიონის ბაბუა, სტეფანე, სოფლის მღვდელი იყო, მისი თხოვნითა და იმერეთის ეპისკოპოს გაბრიელის ხელდასმით, იუსტინე მღვდლად ეკურთხა და სოფელში დაბრუნდა. აქვე, თავის სახლში, გახსნა სამრევლო სკოლა. გარკვეული პერიოდის განმავლობაში აგრძელებდა პუბლიცისტურ მოღვაწეობასაც.
ტიციანმა დაწყებითი განათლება მამის დაარსებულ სამრევლო სკოლაში მიიღო. 4 წლის ასაკში წერა-კითხვა უკვე შეუსწავლია. 1901 - 1905 წლებში ქუთაისის სასულიერო სასწავლებელში მიიღო განათლება, 1906 წელს კი ქუთაისის კლასიკურ გიმნაზიაში ჩაირიცხა, სადაც 1913 წლამდე სწავლობდა.
ფოტოზე: ქუთაისის კლასიკური გიმნაზია, XX საუკუნის დასაწყისი.
ტიციანი ჯერ კიდევ მოწაფე იყო, როდესაც სამწერლო ასპარეზზე გამოვიდა. „ლექსების წერა ძალიან ადრე დავიწყე, მე-6 კლასიდან, ჯერ ქუთაისის, შემდეგ კი თბილისის გაზეთებში იბეჭდებოდა ჩემი ნაწარმოებები“. ამ დროიდანვე იგი წერდა და ბეჭდავდა პროზაულ მინიატურებს, ჩანახატებს, ესკიზებსა და ნოველებს.
ტიციანი იგონებს, რომ მისი მეგობრები, რომლებთან ერთადაც 1915 წელს პოეტთა და პროზაიკოსთა შემოქმედებითი გაერთიანება „ცისფერყანწელები“ დააარსა, სწორედ ქუთაისის გიმნაზიაში გაიცნო - პაოლო იაშვილი, ვალერიან გაფრინდასვილი, შალვა აფხაიძე, კოლაუ ნადირაძე და სხვები. „მაშინ ქართული ენის სწავლება უკანა პლანზე იყო, კვირაში მხოლოდ ერთ დღეს გვიტარდებოდა მეხუთე თუ მეექვსე გაკვეთილი, თუმცა, ამ დროს ყვაოდა მიწისქვეშა ლიტერატურული წრეები და სწორედ აქ ვიღრმავებდით მშობლიური ენის ცოდნას. განსაკუთრებით დამეხმარა ის, რომ ბავშვობაში თითქმის ზეპირად ვიცოდი ქართული ბიბლია.
1913 წელს ტიციანმა სწავლა განაგრძო მოსკოვის უნივერსიტეტში, ფილოლოგიის ფაკულტეტზე. თბილისში დაბრუნების შემდეგ, 1917 წელს, გაზეთ ,,საქართველოს“ რედაქციაში მუშაობდა.
ფოტოზე: ტიციან ტაბიძე სტუდენტობისას
ტიციან ტაბიძის ერთ-ერთი პირველი ლექსი მისი მასწავლებლის, ქუთაისის გიმნაზიის ქართული ენის პედაგოგისა და პუბლიცისტის, მელიტონ ჩოგოვაძის ხსოვნას მიეძღვნა. ლექსი ქუთაისის გაზეთ „ფონში“ 1910 წლის თებერვალში დაიბეჭდა. ამ დროიდან მისი პოეტური და პროზაული ნაწარმოებები და თარგმანები იბეჭდებოდა გაზეთებში: „კოლხიდა“, „სახალხო გაზეთი“, „ერი“, „თეატრი და ცხოვრება“.
ფოტოზე: ტიციან ტაბიძის ჩანახატი „მარტოობა“. „სახალხო გაზეთი“, 1910 წლის 31 ივლისი.
მარცხნიდან: ტიციან ტაბიძე, პაოლო იაშვილი, ვალერიან გაფრინდაშვილი, კოლაუ ნადირაძე. ფოტოკოლაჟი. 1910-იანი წლები
„ცისფერყანწელები“
„ცისფერყანწელები“
მარცხნიდან, პირველ რიგში სხედან: ნიკოლო მიწიშვილი, თამარ იაშვილი (პაოლო იაშვილის მეუღლე), სანდრო შანშიაშვილი და მისი მეუღლე მარო შანშიაშვილი.
მეორე გიგში სხედან: ვალერიან გაფრინდაშვილი, ეფემია ლეონიძე, გერონტი ქიქოძე, პაოლო იაშვილი, ნინო ტაბიძე (გიორგი ლეონიძის მეუღლე) და ალი არსენიშვილი.
დგაგან: რაჟდენ გვეტაძე, შალვა აფხაიძე, ტიციან ტაბიძე, ლელი ჯაფარიძე და გიორგი ლეონიძე.
1920 წელს ტიციან ტაბიძე დაქორწინდა ნინა მაყაშვილზე რომელიც განათლებით ექიმი იყო, მოგვიანებით მემუარების ავტორი, ჰყავდათ ქალიშვილი ტანიტ (ნიტა) ტაბიძე.
ფოტოზე: ტიციან ტაბიძე, ნინო მაყაშვილი და ნიტა (ტანიტ) ტაბიძე. 1920-იანი წლები
მწერალ ტიციან ტაბიძის ანკეტა. 1929 წელი
მარცხენა ფოტოზე: გიორგი ლეონიძე, თამარ ბოლქვაძე, ლელი ჯაფარიძე, ტიციან ტაბიძე, შალვა აფხაიძე. მარჯვენა ფოტოზე: გოგლა ლეონიძე, გერონტი ქიქოძე და ტიციან ტაბიძე. 1920-იანი წლები
ტიციან ტაბიძის წერილი საქართველოს საბჭოთა მწერლების კავშირის პრეზიდიუმს. პოეტი ითხოვს გერმანიაში მივლინებას:
„გთხოვთ, აღმიძრათ შუამდგლომლობა განათლების კომისარიატის წინაშე, რათა სამი თვით მივლინებული ვიყო გერმანიაში:
ამასთან ერთად ვაცხადებ, რომ ჩემთვის არ იქნება საჭირო ვალიუტა სამილინებო. ბინათ ვიქნები გრიგოლ რობაქიძესტან, რომლისგანაც მაქვს მიპატიჟება...
მე არადოეს არ ვყოფილვარ საზღვარგარეთ - და ჩვენ გაზეთებში მოვათავსებ წერილებს, სადაც მკითხველებს გავუზიარებ ჩემს შთაბეჭდილებებს“.
.jpg)
