ვახტანგ VI-ის სტამბა - პირველი ევროპულად გაწყობილი სტამბა კავკასიაში
XVIII საუკუნის დასაწყისში ვახტანგ VI-ის (1675-1737) ძალისხმევით თბილისში დაიწყო კავკასიაში პირველი ევროპულად გაწყობილი სტამბის გამართვა.
1709 წელს ვახტანგ VI-მ, თბილისში, მტკვრის ნაპირას, თავისი სასახლის მახლობლად ააგო საგანგებო შენობა სტამბისთვის; სტამბის გამმართველად კი უნგრეთიდან მოიწვია სახელგანთქმული ოსტატი მიხაი იშტვანოვიჩი - ანთიმოზ ივერიელის მოწაფე (წარმოშობით ქართველი; უნგრელი განმანათლებელი, სასულიერო მოღვაწე და მესტამბე). ანთიმოზმა ვახტანგ VI-ს სტამბის გამართვისათვის საჭირო ყველანაირი ტექნიკა და მასალა გამოუგზავნა. შეიქმნა და ჩამოისხა პირველი ქართული შრიფტი.
პირველი ქართული წიგნები, რომლებიც 1709 წელს ვახტანგისეულ სტამბაში დაიბეჭდა იყო სახარება და დავითნი. ეს წიგნები მხოლოდ შავი საღებავითა და ნუსხური შრიფტით იყო დაბეჭდილი. მოგვიანებით ვახტანგმა შემოიღო მხედრული შრიფტი და წითელი საღებავი.
ორ ათეულ წიგნში, რომელთა დაბეჭდვა მოასწრეს ვახტანგის სტამბაში, გამოირჩევა პირველი ნაბეჭდი „ვეფხისტყაოსანი“ (1712 წელი), რომლის ტექსტის დადგენაზე საგანგებოდ იმუშავა სწავლულ კაცთა კომისიამ.
ვახტანგის სტამბამ იარსება ხანმოკლე პერიოდი (1709-1722). პირველი ქართული სტამბის გამოცემათა გამორჩეულობას განაპირობებს ხარისხიანი ქაღალდი, ტექსტის განლაგების მაღალმხატვრულობა, სხვადასხვა ზომის მშვენიერი და ადვილად საკითხავი ნუსხური თუ მხედრული შრიფტები, ორნამენტული საზედაო ასოები, ჩართული გრავიურები, თავსართ-ბოლოსართები.
ფოტოზე: ვახტანგ VI. გრავიურას ახლავს მინაწერი: „ძე დიდთა მეფეთა ქებულთა, მემკვიდრეი ვახტანგ 1710“
პირველნაბეჭდი კონდაკი
ტფილისი, 1710
ვახტანგ VI-ის სტამბა ტექსტის გამმართველი: გერმანე მღვდელმონაზონი მესტამბე: მიხაილ სტეფანეს ძე უნგროვლახელი Printing house of King Vakhtang vi – first printing house in the Caucasus arranged according to european standards The first European standard printing house was established in Tbilisi at the beginning of the 18th century with the effort of King Vakhtang VI (1675-1737). In 1709 Vakhtang VI constructed a special building near his palace, on the bank of river mtkvari, in tbilisi. He invited a famous master mihai ishtvanovich from hungary – pupil of antim iverieli (by birth was from georgia; hungarian enlightener, clergyman and printer) – to assist him in the organization of the printing house. Antim sent to Vakhtang VI all necessary equipment and material for the organization of the printing house. The first Georgian books, printed in 1709 in the printing house of Vakhtang VI, were the gospel and the psalms. these books were printed with black ink only and the Nuskhuri font. lately Vakhtang established Mkhedruli font and red ink. among nearly twenty books that were printed in the printing house of Vakhtang VI, the first printed “the knight in the panther’s skin” (1712) is distinguished. its text was studied by the special commission of the learned men. Printing house of Vakhtang VI existed for a brief period (1709-1722). distinction of the first Georgian printing house editions were Conditioned by the paper quality, high artistic arrangement of texts, easily readable Nuskhuri and Mkedruli fonts, ornamental initial letters, involved engravings, headings and endings. King Vakhtang VI
First printed Kontakion Tfilisi, 1709
Printing house of Vakhtang VI Editor: Germane Hieromonk Printer: Mihai Ungrovlakheli