უკან დაბრუნება
ვახტანგ VI-ის სტამბა - პირველი ევროპულად გაწყობილი სტამბა კავკასიაში <br> XVIII საუკუნის დასაწყისში ვახტანგ VI-ის (1675-1737) ძალისხმევით თბილისში დაიწყო კავკასიაში პირველი ევროპულად გაწყობილი სტამბის გამართვა. <br> 1709 წელს ვახტანგ VI-მ, თბილისში, მტკვრის ნაპირას, თავისი სასახლის მახლობლად ააგო საგანგებო შენობა სტამბისთვის; სტამბის გამმართველად კი უნგრეთიდან მოიწვია სახელგანთქმული ოსტატი მიხაი იშტვანოვიჩი - ანთიმოზ ივერიელის მოწაფე (წარმოშობით ქართველი; უნგრელი განმანათლებელი, სასულიერო მოღვაწე და მესტამბე). ანთიმოზმა ვახტანგ VI-ს სტამბის გამართვისათვის საჭირო ყველანაირი ტექნიკა და მასალა გამოუგზავნა. შეიქმნა და ჩამოისხა პირველი ქართული შრიფტი. <br> პირველი ქართული წიგნები, რომლებიც 1709 წელს ვახტანგისეულ სტამბაში დაიბეჭდა იყო სახარება და დავითნი. ეს წიგნები მხოლოდ შავი საღებავითა და ნუსხური შრიფტით იყო დაბეჭდილი. მოგვიანებით ვახტანგმა შემოიღო მხედრული შრიფტი და წითელი საღებავი. <br> ორ ათეულ წიგნში, რომელთა დაბეჭდვა მოასწრეს ვახტანგის სტამბაში, გამოირჩევა პირველი ნაბეჭდი „ვეფხისტყაოსანი“ (1712 წელი), რომლის ტექსტის დადგენაზე საგანგებოდ იმუშავა სწავლულ კაცთა კომისიამ. <br> ვახტანგის სტამბამ იარსება ხანმოკლე პერიოდი (1709-1722). პირველი ქართული სტამბის გამოცემათა გამორჩეულობას განაპირობებს ხარისხიანი ქაღალდი, ტექსტის განლაგების მაღალმხატვრულობა, სხვადასხვა ზომის მშვენიერი და ადვილად საკითხავი ნუსხური თუ მხედრული შრიფტები, ორნამენტული საზედაო ასოები, ჩართული გრავიურები, თავსართ-ბოლოსართები. <br> ფოტოზე: ვახტანგ VI. გრავიურას ახლავს მინაწერი: „ძე დიდთა მეფეთა ქებულთა, მემკვიდრეი ვახტანგ 1710“ <br> პირველნაბეჭდი კონდაკი <br> ტფილისი, 1710 <br> ვახტანგ VI-ის სტამბა ტექსტის გამმართველი: გერმანე მღვდელმონაზონი მესტამბე: მიხაილ სტეფანეს ძე უნგროვლახელი Printing house of King Vakhtang vi – first printing house in the Caucasus arranged according to european standards The first European standard printing house was established in Tbilisi at the beginning of the 18th century with the effort of King Vakhtang VI (1675-1737). In 1709 Vakhtang VI constructed a special building near his palace, on the bank of river mtkvari, in tbilisi. He invited a famous master mihai ishtvanovich from hungary – pupil of antim iverieli (by birth was from georgia; hungarian enlightener, clergyman and printer) – to assist him in the organization of the printing house. Antim sent to Vakhtang VI all necessary equipment and material for the organization of the printing house. The first Georgian books, printed in 1709 in the printing house of Vakhtang VI, were the gospel and the psalms. these books were printed with black ink only and the Nuskhuri font. lately Vakhtang established Mkhedruli font and red ink. among nearly twenty books that were printed in the printing house of Vakhtang VI, the first printed “the knight in the panther’s skin” (1712) is distinguished. its text was studied by the special commission of the learned men. Printing house of Vakhtang VI existed for a brief period (1709-1722). distinction of the first Georgian printing house editions were Conditioned by the paper quality, high artistic arrangement of texts, easily readable Nuskhuri and Mkedruli fonts, ornamental initial letters, involved engravings, headings and endings. King Vakhtang VI <br> First printed Kontakion Tfilisi, 1709<br> Printing house of Vakhtang VI Editor: Germane Hieromonk Printer: Mihai Ungrovlakheli

ვახტანგ VI-ის სტამბა - პირველი ევროპულად გაწყობილი სტამბა კავკასიაში
XVIII საუკუნის დასაწყისში ვახტანგ VI-ის (1675-1737) ძალისხმევით თბილისში დაიწყო კავკასიაში პირველი ევროპულად გაწყობილი სტამბის გამართვა.
1709 წელს ვახტანგ VI-მ, თბილისში, მტკვრის ნაპირას, თავისი სასახლის მახლობლად ააგო საგანგებო შენობა სტამბისთვის; სტამბის გამმართველად კი უნგრეთიდან მოიწვია სახელგანთქმული ოსტატი მიხაი იშტვანოვიჩი - ანთიმოზ ივერიელის მოწაფე (წარმოშობით ქართველი; უნგრელი განმანათლებელი, სასულიერო მოღვაწე და მესტამბე). ანთიმოზმა ვახტანგ VI-ს სტამბის გამართვისათვის საჭირო ყველანაირი ტექნიკა და მასალა გამოუგზავნა. შეიქმნა და ჩამოისხა პირველი ქართული შრიფტი.
პირველი ქართული წიგნები, რომლებიც 1709 წელს ვახტანგისეულ სტამბაში დაიბეჭდა იყო სახარება და დავითნი. ეს წიგნები მხოლოდ შავი საღებავითა და ნუსხური შრიფტით იყო დაბეჭდილი. მოგვიანებით ვახტანგმა შემოიღო მხედრული შრიფტი და წითელი საღებავი.
ორ ათეულ წიგნში, რომელთა დაბეჭდვა მოასწრეს ვახტანგის სტამბაში, გამოირჩევა პირველი ნაბეჭდი „ვეფხისტყაოსანი“ (1712 წელი), რომლის ტექსტის დადგენაზე საგანგებოდ იმუშავა სწავლულ კაცთა კომისიამ.
ვახტანგის სტამბამ იარსება ხანმოკლე პერიოდი (1709-1722). პირველი ქართული სტამბის გამოცემათა გამორჩეულობას განაპირობებს ხარისხიანი ქაღალდი, ტექსტის განლაგების მაღალმხატვრულობა, სხვადასხვა ზომის მშვენიერი და ადვილად საკითხავი ნუსხური თუ მხედრული შრიფტები, ორნამენტული საზედაო ასოები, ჩართული გრავიურები, თავსართ-ბოლოსართები.
ფოტოზე: ვახტანგ VI. გრავიურას ახლავს მინაწერი: „ძე დიდთა მეფეთა ქებულთა, მემკვიდრეი ვახტანგ 1710“
პირველნაბეჭდი კონდაკი
ტფილისი, 1710
ვახტანგ VI-ის სტამბა ტექსტის გამმართველი: გერმანე მღვდელმონაზონი მესტამბე: მიხაილ სტეფანეს ძე უნგროვლახელი Printing house of King Vakhtang vi – first printing house in the Caucasus arranged according to european standards The first European standard printing house was established in Tbilisi at the beginning of the 18th century with the effort of King Vakhtang VI (1675-1737). In 1709 Vakhtang VI constructed a special building near his palace, on the bank of river mtkvari, in tbilisi. He invited a famous master mihai ishtvanovich from hungary – pupil of antim iverieli (by birth was from georgia; hungarian enlightener, clergyman and printer) – to assist him in the organization of the printing house. Antim sent to Vakhtang VI all necessary equipment and material for the organization of the printing house. The first Georgian books, printed in 1709 in the printing house of Vakhtang VI, were the gospel and the psalms. these books were printed with black ink only and the Nuskhuri font. lately Vakhtang established Mkhedruli font and red ink. among nearly twenty books that were printed in the printing house of Vakhtang VI, the first printed “the knight in the panther’s skin” (1712) is distinguished. its text was studied by the special commission of the learned men. Printing house of Vakhtang VI existed for a brief period (1709-1722). distinction of the first Georgian printing house editions were Conditioned by the paper quality, high artistic arrangement of texts, easily readable Nuskhuri and Mkedruli fonts, ornamental initial letters, involved engravings, headings and endings. King Vakhtang VI
First printed Kontakion Tfilisi, 1709
Printing house of Vakhtang VI Editor: Germane Hieromonk Printer: Mihai Ungrovlakheli

წმინდა ანთიმოზ ივერიელი (1650/1660-1716) <br> რუმინეთში მოღვაწე ქართველი მწიგნობარი, მესტამბე, განმანათლებელი, პოლიტიკური და საეკლესიო მოღვაწე <br> უდიდესი ღვაწლი მიუძღვის ქართული სტამბის დაარსების საქმეში <br> St. Antim Iverieli (1650/1660-1716) <br> Georgian scholar, printer, enlightener, political and religious figure acting in Romania He has performed great services for founding Goergian printing house

წმინდა ანთიმოზ ივერიელი (1650/1660-1716)
რუმინეთში მოღვაწე ქართველი მწიგნობარი, მესტამბე, განმანათლებელი, პოლიტიკური და საეკლესიო მოღვაწე
უდიდესი ღვაწლი მიუძღვის ქართული სტამბის დაარსების საქმეში
St. Antim Iverieli (1650/1660-1716)
Georgian scholar, printer, enlightener, political and religious figure acting in Romania He has performed great services for founding Goergian printing house

ვახტანგ VI <br> გრავიურას ახლავს ასომთავრულით შესრულებული გარეშემოწერილობა. ვახტანგ VI -ის ფეხებთან, მხედრული მინაწერია: „მეფე ვახტანგ“; ქვედა არშიაზე სხვა ხელით: „ნეტარად ხსენებულის მეფის ამის დაბადება ათას ექუსას სამეოცდაათთხუტმეტს, სეკდებერსა ათთხუტმეტსა. მიცვალება სოფალით(!) ათას შვიდას ოცდაათჩვიდმეტსა, მარტის კვ“ <br> პირველნაბეჭდი კონდაკი <br> ტფილისი, 1709<br> ვახტანგ VI-ის სტამბა რედაქტორი: ნიკოლოზ მღვდელმონაზონი (ორბელიშვილი) მესტამბე: მიხაილ სტეფანეს ძე უნგროვლახელი <br> King Vakhtang VI First printed Kontakion <br> Tfilisi, 1709 <br> Printing house of Vakhtang VI Editor: Nikoloz Hieromonk (Orbelishvili) Printer: Mihai Ungrovlakheli.

ვახტანგ VI
გრავიურას ახლავს ასომთავრულით შესრულებული გარეშემოწერილობა. ვახტანგ VI -ის ფეხებთან, მხედრული მინაწერია: „მეფე ვახტანგ“; ქვედა არშიაზე სხვა ხელით: „ნეტარად ხსენებულის მეფის ამის დაბადება ათას ექუსას სამეოცდაათთხუტმეტს, სეკდებერსა ათთხუტმეტსა. მიცვალება სოფალით(!) ათას შვიდას ოცდაათჩვიდმეტსა, მარტის კვ“
პირველნაბეჭდი კონდაკი
ტფილისი, 1709
ვახტანგ VI-ის სტამბა რედაქტორი: ნიკოლოზ მღვდელმონაზონი (ორბელიშვილი) მესტამბე: მიხაილ სტეფანეს ძე უნგროვლახელი
King Vakhtang VI First printed Kontakion
Tfilisi, 1709
Printing house of Vakhtang VI Editor: Nikoloz Hieromonk (Orbelishvili) Printer: Mihai Ungrovlakheli.

წმიდა მარკოზ და ლუკა მახარებლები <br> ორივე გრავიურას ახლავას წარწერები: „შეიწყალე ვახტანგ“ (მოციქულების ფეხებთან) <br> პირველნაბეჭდი სახარება <br> ტფილისი, 1709 <br> ვახტანგ VI-ის სტამბა <br> რედაქტორი: ნიკოლოზ მღვდელმონაზონი (ორბელიშვილი) <br> მესტამბე: მიხაილ სტეფანეს ძე უნგროვლახელი <br> Saint Mark and Luke the Evangelists <br> First printed Gospel <br> Tfilisi, 1709 <br> Printing house of Vakhtang VI <br> Editor: Nikoloz Hieromonk (Orbelishvili) <br> Printer: Mihai Ungrovlakheli <br>

წმიდა მარკოზ და ლუკა მახარებლები
ორივე გრავიურას ახლავას წარწერები: „შეიწყალე ვახტანგ“ (მოციქულების ფეხებთან)
პირველნაბეჭდი სახარება
ტფილისი, 1709
ვახტანგ VI-ის სტამბა
რედაქტორი: ნიკოლოზ მღვდელმონაზონი (ორბელიშვილი)
მესტამბე: მიხაილ სტეფანეს ძე უნგროვლახელი
Saint Mark and Luke the Evangelists
First printed Gospel
Tfilisi, 1709
Printing house of Vakhtang VI
Editor: Nikoloz Hieromonk (Orbelishvili)
Printer: Mihai Ungrovlakheli

წმიდა იოანე მახარებელი და პროხორე <br> გრავიურას ახლავას წარწერა: „შეიწყალე ვახტანგ“ (მოციქულის ფეხებთან). <br> პირველნაბეჭდი სახარება <br> ტფილისი, 1709 <br> ვახტანგ VI-ის სტამბა <br> ტექსტის გამმართველი: ნიკოლოზ მღვდელმონაზონი (ორბელიშვილი) <br> მესტამბე: მიხაილ სტეფანეს ძე უნგროვლახელი <br> Saint John the Apostle and Prokhore <br> First printed Gospel <br> Tfilisi, 1709 <br> Printing house of Vakhtang VI <br> Editor: Nikoloz Hieromonk (Orbelishvili) <br> Printer: Mihai Ungrovlakheli <br>

წმიდა იოანე მახარებელი და პროხორე
გრავიურას ახლავას წარწერა: „შეიწყალე ვახტანგ“ (მოციქულის ფეხებთან).
პირველნაბეჭდი სახარება
ტფილისი, 1709
ვახტანგ VI-ის სტამბა
ტექსტის გამმართველი: ნიკოლოზ მღვდელმონაზონი (ორბელიშვილი)
მესტამბე: მიხაილ სტეფანეს ძე უნგროვლახელი
Saint John the Apostle and Prokhore
First printed Gospel
Tfilisi, 1709
Printing house of Vakhtang VI
Editor: Nikoloz Hieromonk (Orbelishvili)
Printer: Mihai Ungrovlakheli

პირველნაბეჭდი კონდაკის თავფურცელი <br> ტფილისი, 1710 <br> ვახტანგ VI-ის სტამბა ტექსტის გამმართველი: გერმანე მღვდელმონაზონი მესტამბე: მიხაილ სტეფანეს ძე უნგროვლახელი Front Page of the first Printed Kontakion <br> Tfilisi, 1709<br> Printing house of Vakhtang VI Editor: Nikoloz hieromonk (Orbelishvili) Printer: Mihai Ungrovlakheli

პირველნაბეჭდი კონდაკის თავფურცელი
ტფილისი, 1710
ვახტანგ VI-ის სტამბა ტექსტის გამმართველი: გერმანე მღვდელმონაზონი მესტამბე: მიხაილ სტეფანეს ძე უნგროვლახელი Front Page of the first Printed Kontakion
Tfilisi, 1709
Printing house of Vakhtang VI Editor: Nikoloz hieromonk (Orbelishvili) Printer: Mihai Ungrovlakheli

მიხაილ უნგროვლახელის მიმართვა <br> პირველნაბეჭდი კონდაკი <br> ტფილისი, 1710 <br> ვახტანგ VI-ის სტამბა <br> ტექსტის გამმართველი: გერმანე მღვდელმონაზონი <br> მესტამბე: მიხაილ სტეფანეს ძე უნგროვლახელი <br> Appeal of Mihai Ungrovlakheli <br> First printed Kontakion <br> Tfilisi, 1710 <br> Printing house of Vakhtang VI <br> Editor: Germane Hieromonk <br> Printer: Mihai Ungrovlakheli

მიხაილ უნგროვლახელის მიმართვა
პირველნაბეჭდი კონდაკი
ტფილისი, 1710
ვახტანგ VI-ის სტამბა
ტექსტის გამმართველი: გერმანე მღვდელმონაზონი
მესტამბე: მიხაილ სტეფანეს ძე უნგროვლახელი
Appeal of Mihai Ungrovlakheli
First printed Kontakion
Tfilisi, 1710
Printing house of Vakhtang VI
Editor: Germane Hieromonk
Printer: Mihai Ungrovlakheli

პირველნაბეჭდი კონდაკი <br> ტფილისი, 1710<br> ვახტანგ VI-ის სტამბა ტექსტის გამმართველი: გერმანე მღვდელმონაზონი მესტამბე: მიხაილ სტეფანეს ძე უნგროვლახელი <br> First Printed Kontakion<br> Tfilisi, 1710<br> Printing house of Vakhtang VI Editor: Germane Hieromonk. Printer: Mihai Ungrovlakheli

პირველნაბეჭდი კონდაკი
ტფილისი, 1710
ვახტანგ VI-ის სტამბა ტექსტის გამმართველი: გერმანე მღვდელმონაზონი მესტამბე: მიხაილ სტეფანეს ძე უნგროვლახელი
First Printed Kontakion
Tfilisi, 1710
Printing house of Vakhtang VI Editor: Germane Hieromonk. Printer: Mihai Ungrovlakheli

ჯვარცმა <br> ტფილისი, 1710 <br> ვახტანგ VI-ის სტამბა <br> ტექსტის გამმართველი: გერმანე მღვდელმონაზონი <br> მესტამბე: მიხაილ სტეფანეს ძე უნგროვლახელი <br> Crucifixion <br> Tfilisi, 1710 <br> Printing house of Vakhtang VI <br> Editor: Germane Hieromonk <br> Printer: Mihai Ungrovlakheli <br>

ჯვარცმა
ტფილისი, 1710
ვახტანგ VI-ის სტამბა
ტექსტის გამმართველი: გერმანე მღვდელმონაზონი
მესტამბე: მიხაილ სტეფანეს ძე უნგროვლახელი
Crucifixion
Tfilisi, 1710
Printing house of Vakhtang VI
Editor: Germane Hieromonk
Printer: Mihai Ungrovlakheli

წმიდა იოანე ოქროპირი, გრიგოლ ღვთისმეტყველი და ბასილი დიდი <br> წმიდა იოანე ოქროპირის გამოსახულებას ახლავს ასომთავრულით შესრულებული მინაწერი: „მეოხ ექმენ ვახტანგს“ <br> პირველნაბეჭდი კონდაკი <br> ტფილისი, 1710 <br> ვახტანგ VI-ის სტამბა <br> ტექსტის გამმართველი: გერმანე მღვდელმონაზონი <br> მესტამბე: მიხაილ სტეფანეს ძე უნგროვლახელი <br> Saint John Chrysostom, Gregory Nazianzus and Basil the Great <br> First printed Kontakion <br> Tfilisi, 1710 <br> Printing house of Vakhtang VI <br> Editor: Germane Hieromonk <br> Printer: Mihai Ungrovlakheli <br>

წმიდა იოანე ოქროპირი, გრიგოლ ღვთისმეტყველი და ბასილი დიდი
წმიდა იოანე ოქროპირის გამოსახულებას ახლავს ასომთავრულით შესრულებული მინაწერი: „მეოხ ექმენ ვახტანგს“
პირველნაბეჭდი კონდაკი
ტფილისი, 1710
ვახტანგ VI-ის სტამბა
ტექსტის გამმართველი: გერმანე მღვდელმონაზონი
მესტამბე: მიხაილ სტეფანეს ძე უნგროვლახელი
Saint John Chrysostom, Gregory Nazianzus and Basil the Great
First printed Kontakion
Tfilisi, 1710
Printing house of Vakhtang VI
Editor: Germane Hieromonk
Printer: Mihai Ungrovlakheli

გერმანე მღვდელმონაზონი, სწავლა თუ ვითარ მართებს მოძღვარსა სწავლება მოწაფისა <br> ტფილისი, 1711 <br> ვახტანგ VI-ის სტამბა <br> მესტამბე: მიხაილ სტეფანეს ძე უნგროვლახელი <br> Germane Hieromonk, Studies or How the Confessor should teach his Pupil <br> Tfilisi, 1711 <br> Printing house of Vakhtang VI <br> Printer: Mihai Ungrovlakheli

გერმანე მღვდელმონაზონი, სწავლა თუ ვითარ მართებს მოძღვარსა სწავლება მოწაფისა
ტფილისი, 1711
ვახტანგ VI-ის სტამბა
მესტამბე: მიხაილ სტეფანეს ძე უნგროვლახელი
Germane Hieromonk, Studies or How the Confessor should teach his Pupil
Tfilisi, 1711
Printing house of Vakhtang VI
Printer: Mihai Ungrovlakheli

„ყოველთა წმიდათა გუნდნი ღმრთისა დიდებისანი“ <br> ჟამნი <br> ტფილისი, 1717 <br> ვახტანგ VI-ის სტამბა <br> მესტამბე: მიხაილ სტეფანეს ძე უნგროვლახელი <br> Horologion <br> Tfilisi, 1717 <br> Printing house of Vakhtang VI <br> Printer: Mihai Ungrovlakheli <br>

„ყოველთა წმიდათა გუნდნი ღმრთისა დიდებისანი“
ჟამნი
ტფილისი, 1717
ვახტანგ VI-ის სტამბა
მესტამბე: მიხაილ სტეფანეს ძე უნგროვლახელი
Horologion
Tfilisi, 1717
Printing house of Vakhtang VI
Printer: Mihai Ungrovlakheli

თავსამკაულები ხარების, ნათლისღების, ბზობის, აღდგომისა და ღვთისმშობლის მიძინების მინიატურებით <br> ჟამნი <br> ტფილისი, 1717 <br> ვახტანგ VI-ის სტამბა <br> მესტამბე: მიხაილ სტეფანეს ძე უნგროვლახელი <br> Decorations with the Miniatures of Annunciation, Epiphany, Palm Sunday, Easter and Assumption of St. Mary <br> Horologion <br> Tfilisi, 1717 <br> Printing house of Vakhtang VI <br> Printer: Mihai Ungrovlakheli <br>

თავსამკაულები ხარების, ნათლისღების, ბზობის, აღდგომისა და ღვთისმშობლის მიძინების მინიატურებით
ჟამნი
ტფილისი, 1717
ვახტანგ VI-ის სტამბა
მესტამბე: მიხაილ სტეფანეს ძე უნგროვლახელი
Decorations with the Miniatures of Annunciation, Epiphany, Palm Sunday, Easter and Assumption of St. Mary
Horologion
Tfilisi, 1717
Printing house of Vakhtang VI
Printer: Mihai Ungrovlakheli

ჟამნი <br> ტფილისი, 1717 <br> ვახტანგ VI-ის სტამბა <br> მესტამბე: მიხაილ სტეფანეს ძე უნგროვლახელი <br> <br> Horologion <br> Tfilisi, 1717 <br> Printing house of Vakhtang VI <br> Printer: Mihai Ungrovlakheli <br>

ჟამნი
ტფილისი, 1717
ვახტანგ VI-ის სტამბა
მესტამბე: მიხაილ სტეფანეს ძე უნგროვლახელი

Horologion
Tfilisi, 1717
Printing house of Vakhtang VI
Printer: Mihai Ungrovlakheli

ვახტანგ VI-ის სტამბაში გამოცემულ წიგნებში გამოყენებული საზედაო გრაფემები<br> ტფილისი, 1709-1717<br> Capital Graphemes used in the Books printed in the Printing House of Vakhtang VI <br> Tfilisi, 1709-1717

ვახტანგ VI-ის სტამბაში გამოცემულ წიგნებში გამოყენებული საზედაო გრაფემები
ტფილისი, 1709-1717
Capital Graphemes used in the Books printed in the Printing House of Vakhtang VI
Tfilisi, 1709-1717

მესტამბეების ანდერძი <br> "ვითარცა უცხონი იხარებენ ხილვასა ზედა თვისთა სამკვიდრებელთასა და ზღუათა შინა მავალნი ხილვასა ხედა ნავთსასყუდელისასა, ეგრეცა მესტამბენი იხარებენ განსრულებასა ზედა წიგნთასა" პირველნაბეჭდი კონდაკი <br> ტფილისი, 1710 <br> ვახტანგ VI-ის სტამბა<br> ტექსტის გამმართველი: გერმანე მღვდელმონაზონი <br> მესტამბე: მიხაილ სტეფანეს ძე უნგროვლახელი<br> Pronters’ Colophon <br> First printed Kontakion <br> Tfilisi, 1710 <br> Printing house of Vakhtang VI <br> Editor: Germane Hieromonk <br> Printer: Mihai Ungrovlakheli <br>

მესტამბეების ანდერძი
"ვითარცა უცხონი იხარებენ ხილვასა ზედა თვისთა სამკვიდრებელთასა და ზღუათა შინა მავალნი ხილვასა ხედა ნავთსასყუდელისასა, ეგრეცა მესტამბენი იხარებენ განსრულებასა ზედა წიგნთასა" პირველნაბეჭდი კონდაკი
ტფილისი, 1710
ვახტანგ VI-ის სტამბა
ტექსტის გამმართველი: გერმანე მღვდელმონაზონი
მესტამბე: მიხაილ სტეფანეს ძე უნგროვლახელი
Pronters’ Colophon
First printed Kontakion
Tfilisi, 1710
Printing house of Vakhtang VI
Editor: Germane Hieromonk
Printer: Mihai Ungrovlakheli

ვახტანგ VI-ის სტამბაში გამოცემულ წიგნებში გამოყენებული მხედრული შრიფტი <br> ტფილისი, 1709-1717 <br> Mkedruli Type used in the Books printed in the Printing House of Vakhtang VI <br> Tfilisi, 1709-1717

ვახტანგ VI-ის სტამბაში გამოცემულ წიგნებში გამოყენებული მხედრული შრიფტი
ტფილისი, 1709-1717
Mkedruli Type used in the Books printed in the Printing House of Vakhtang VI
Tfilisi, 1709-1717

ვახტანგ VI-ის სტამბაში გამოცემულ წიგნებში გამოყენებული ნუსხური შრიფტი <br> ტფილისი, 1709-1717 <br> Nuskhhuri Type used in the Books printed in the Printing House of Vakhtang VI <br> Tfilisi, 1709-1717

ვახტანგ VI-ის სტამბაში გამოცემულ წიგნებში გამოყენებული ნუსხური შრიფტი
ტფილისი, 1709-1717
Nuskhhuri Type used in the Books printed in the Printing House of Vakhtang VI
Tfilisi, 1709-1717

ბაგრატიონთა გერბი <br> ზატიკი <br> მოსკოვი, 1738 <br> იოსებ სამებელის სტამბა <br> მბეჭდავთა ზედამდგომელი: ქრისტეფორე გურამიშვილი <br> Coat of Arms of the Bagrationi <br> Passover <br> Moscow, 1738 <br> Printing House of Ioseb Samebeli <br> Supervisor of the printers: Kristephore Guramishvili <br>

ბაგრატიონთა გერბი
ზატიკი
მოსკოვი, 1738
იოსებ სამებელის სტამბა
მბეჭდავთა ზედამდგომელი: ქრისტეფორე გურამიშვილი
Coat of Arms of the Bagrationi
Passover
Moscow, 1738
Printing House of Ioseb Samebeli
Supervisor of the printers: Kristephore Guramishvili

სხვადასხვა შინაარსის მინაწერები ზატიკზე <br> ზატიკი <br> მოსკოვი, 1738 <br> იოსებ სამებელის სტამბა <br> მბეჭდავთა ზედამდგომელი: ქრისტეფორე გურამიშვილი <br> Inscriptions on the Passover <br> Passover <br> Moscow, 1738 <br> Printing House of Ioseb Samebeli <br> Supervisor of the printers: Kristephore Guramishvili <br>

სხვადასხვა შინაარსის მინაწერები ზატიკზე
ზატიკი
მოსკოვი, 1738
იოსებ სამებელის სტამბა
მბეჭდავთა ზედამდგომელი: ქრისტეფორე გურამიშვილი
Inscriptions on the Passover
Passover
Moscow, 1738
Printing House of Ioseb Samebeli
Supervisor of the printers: Kristephore Guramishvili

ლუკას სახარების დასაწყისი <br> სახარება. მოსკოვი, 1739 <br> იოსებ სამებელის სტამბა. მბეჭდავთა ზედამდგომელი: ქრისტეფორე გურამიშვილი <br> Beginning of the Gospel of Luke <br> Gospel. Moscow, 1739 <br> Printing House of Ioseb Samebeli. Supervisor of the printers: Kristephore Guramishvili

ლუკას სახარების დასაწყისი
სახარება. მოსკოვი, 1739
იოსებ სამებელის სტამბა. მბეჭდავთა ზედამდგომელი: ქრისტეფორე გურამიშვილი
Beginning of the Gospel of Luke
Gospel. Moscow, 1739
Printing House of Ioseb Samebeli. Supervisor of the printers: Kristephore Guramishvili

იოანე დამასკელი, გარდამოცემა უცილობელი მართლმადიდებელისა სარწმუნოებისა <br> ფორზაცზე: მესტამბე იოსებ სამებელის მინაწერი <br> მოსკოვი, 1744 <br> იოსებ სამებელის სტამბა <br> მბეჭდავთა ზედამდგომელი: ქრისტეფორე გურამიშვილი <br> John of Damascus <br> Moscow, 1744 <br> Printing House of Ioseb Samebeli <br> Supervisor of the printers: Kristephore Guramishvili <br>

იოანე დამასკელი, გარდამოცემა უცილობელი მართლმადიდებელისა სარწმუნოებისა
ფორზაცზე: მესტამბე იოსებ სამებელის მინაწერი
მოსკოვი, 1744
იოსებ სამებელის სტამბა
მბეჭდავთა ზედამდგომელი: ქრისტეფორე გურამიშვილი
John of Damascus
Moscow, 1744
Printing House of Ioseb Samebeli
Supervisor of the printers: Kristephore Guramishvili

იოანე სამებელის სტამბაში გამოცემულ წიგნებში გამოყენებული საზედაო გრაფემები <br> მოსკოვი, 1737-1744 <br> Capital Graphemes of the books published in Ioseb Samebeli’s Printing House <br> Moscow, 1737-1744

იოანე სამებელის სტამბაში გამოცემულ წიგნებში გამოყენებული საზედაო გრაფემები
მოსკოვი, 1737-1744
Capital Graphemes of the books published in Ioseb Samebeli’s Printing House
Moscow, 1737-1744

იოანე სამებელის სტამბაში გამოცემულ წიგნებში გამოყენებული ნუსხური შრიფტი <br> ტფილისი, 1709-1717 <br> Nuskhuri Type of the books published in Ioseb Samebeli’s Printing House <br> Tfilisi, 1709-1717

იოანე სამებელის სტამბაში გამოცემულ წიგნებში გამოყენებული ნუსხური შრიფტი
ტფილისი, 1709-1717
Nuskhuri Type of the books published in Ioseb Samebeli’s Printing House
Tfilisi, 1709-1717

მეფე ერეკლე II (1720-1798) <br> ერეკლე II-ის სტამბა 1749-1795 წლებში არსებობდა. ვახტანგ VI-ის მერე სტამბის განახლება ერეკლე II-მ ითავა. 1748 წელს მან თბილისი სპარსელებისაგან გაათავისუფლა და შესაფერისი დრო დადგა ქართლ-კახეთის კულტურულ-ზნეობრივი აღორძინებისა და წიგნიერი განვითარებისათვის. 1749 წელს ერეკლემ მოახერხა თბილისის სტამბის აღდგენა. მოძებნეს, შეაკეთეს და რაც გადარჩენილი იყო გამოიყენეს. სტამბის ამოქმედებაში გარკვეული წვლილი შეუტანია ქრისტეფორე გურამიშვილს. <br> ერეკლეს სტამბის განვითარებაში ორი ეტაპი გამოიყოფა: <br> 1) 1749-1782 წლებში მხოლოდ 8 წიგნი დაიბეჭდა. <br> 2) მეორე ეტაპი იწყება 1782 წელს, როდესაც კონსტანტინოპოლიდან მოწვეულმა მესტამბემ საფუძვლიანად განაახლა ერეკლეს სტამბის ხელსაწყოები და შრიფტები. 1784 წლიდან სტამბას სათავეში ჩაუდგა ერეკლე II-ის კარის ეკლესიის მოძღვარი, მარტყოფელი მღვდელი ქრისტეფორე კეჟერაშვილი. ქრისტეფორემ არსებითი ცვლილებები შეიტანა ქართული წიგნის ბეჭდვის საქმეში, გაზარდა გამოცემათა რიცხვი და წიგნების ტირაჟიც. მკითხველის მოსაზიდად, გამოცემებს კალენდრის სახით დაურთო ცნობები თვეებსა და საეკლესიო დღესასწაულებზე. ერეკლე მეორის მიერ ორჯერ აღდგენილ-განახლებული თბილისის სტამბა 1795 წელს მიწასთან გაასწორა თბილისში შემოჭრილმა აღა-მაჰმად ხანმა. <br> Erekle II of Georgia (1720-1798) <br> Printing House of King Erekle II (1749-1795) <br> After Vakhtang VI renovation of the printing house was undertaken by Erekle II. In1748 Erekle had liberated Tbilisi from Persians and the right time began for cultural and moral revival and literacy development of Kartl-Kakheti. In 1749 Erekle managed to renew Tbilisi printing house; searched for, repaired and used the survival. Kristephore Guramishvili contributed in this task. The books from Erekle’s printing house represent the successor of Vakhtang’s printing houses in Moscow. <br> Two stages may be selected in the development of Erekle’s printing house: <br> 1. In 1749-1782 only 8 books were printed. <br> 2. The second stage begins in 1782, when the printer Poghos Ohanisian, invited from Constantinople renewed the equipment and types of Erekle’s printing house. Since 1784 it was led by Erekle’s royal door church priest from Martkopi, Kristephore Kezherashvili. He made substantial changes to the affair of printing Georgian books, increased the number of additions and book circulation. To attract the readers, he added data about the months and religious holidays to the publications in the shape of calendar. <br> Tbilisi printing house, twice restored by Erekle II was destroyed by Agha-Mohammad-Khan while he invaded in Tbilisi in 1795.

მეფე ერეკლე II (1720-1798)
ერეკლე II-ის სტამბა 1749-1795 წლებში არსებობდა. ვახტანგ VI-ის მერე სტამბის განახლება ერეკლე II-მ ითავა. 1748 წელს მან თბილისი სპარსელებისაგან გაათავისუფლა და შესაფერისი დრო დადგა ქართლ-კახეთის კულტურულ-ზნეობრივი აღორძინებისა და წიგნიერი განვითარებისათვის. 1749 წელს ერეკლემ მოახერხა თბილისის სტამბის აღდგენა. მოძებნეს, შეაკეთეს და რაც გადარჩენილი იყო გამოიყენეს. სტამბის ამოქმედებაში გარკვეული წვლილი შეუტანია ქრისტეფორე გურამიშვილს.
ერეკლეს სტამბის განვითარებაში ორი ეტაპი გამოიყოფა:
1) 1749-1782 წლებში მხოლოდ 8 წიგნი დაიბეჭდა.
2) მეორე ეტაპი იწყება 1782 წელს, როდესაც კონსტანტინოპოლიდან მოწვეულმა მესტამბემ საფუძვლიანად განაახლა ერეკლეს სტამბის ხელსაწყოები და შრიფტები. 1784 წლიდან სტამბას სათავეში ჩაუდგა ერეკლე II-ის კარის ეკლესიის მოძღვარი, მარტყოფელი მღვდელი ქრისტეფორე კეჟერაშვილი. ქრისტეფორემ არსებითი ცვლილებები შეიტანა ქართული წიგნის ბეჭდვის საქმეში, გაზარდა გამოცემათა რიცხვი და წიგნების ტირაჟიც. მკითხველის მოსაზიდად, გამოცემებს კალენდრის სახით დაურთო ცნობები თვეებსა და საეკლესიო დღესასწაულებზე. ერეკლე მეორის მიერ ორჯერ აღდგენილ-განახლებული თბილისის სტამბა 1795 წელს მიწასთან გაასწორა თბილისში შემოჭრილმა აღა-მაჰმად ხანმა.
Erekle II of Georgia (1720-1798)
Printing House of King Erekle II (1749-1795)
After Vakhtang VI renovation of the printing house was undertaken by Erekle II. In1748 Erekle had liberated Tbilisi from Persians and the right time began for cultural and moral revival and literacy development of Kartl-Kakheti. In 1749 Erekle managed to renew Tbilisi printing house; searched for, repaired and used the survival. Kristephore Guramishvili contributed in this task. The books from Erekle’s printing house represent the successor of Vakhtang’s printing houses in Moscow.
Two stages may be selected in the development of Erekle’s printing house:
1. In 1749-1782 only 8 books were printed.
2. The second stage begins in 1782, when the printer Poghos Ohanisian, invited from Constantinople renewed the equipment and types of Erekle’s printing house. Since 1784 it was led by Erekle’s royal door church priest from Martkopi, Kristephore Kezherashvili. He made substantial changes to the affair of printing Georgian books, increased the number of additions and book circulation. To attract the readers, he added data about the months and religious holidays to the publications in the shape of calendar.
Tbilisi printing house, twice restored by Erekle II was destroyed by Agha-Mohammad-Khan while he invaded in Tbilisi in 1795.

ლოცვანი <br> ტფილისი, 1784 <br> ერეკლე II-ის სტამბა <br> მომგებელი: ქრისტეფორე კეჟერაშვილი <br> <br> Prayer Book<br> Tfilisi, 1784<br> Printing house of Erekle II <br> Customer: Kristephore Kezherashvili

ლოცვანი
ტფილისი, 1784
ერეკლე II-ის სტამბა
მომგებელი: ქრისტეფორე კეჟერაშვილი

Prayer Book
Tfilisi, 1784
Printing house of Erekle II
Customer: Kristephore Kezherashvili

ლოცვანი <br> ტფილისი, 1784 <br> ერეკლე II-ის სტამბა მომგებელი: ქრისტეფორე კეჟერაშვილი Prayer Book <br> Tfilisi, 1784 <br> Printing house of Erekle II. Customer: Kristephore Kezherashvili

ლოცვანი
ტფილისი, 1784
ერეკლე II-ის სტამბა მომგებელი: ქრისტეფორე კეჟერაშვილი Prayer Book
Tfilisi, 1784
Printing house of Erekle II. Customer: Kristephore Kezherashvili

დაუჯდომელი <br> ტფილისი, 1790 <br> ერეკლე II-ის სტამბა <br> მწერალი: ქრისტესია დიონოსის (ხუცის) ძე <br> მესტამბე: რაზმაძე რომანოზ ზუბაშვილი <br> დაზგის მმართველი: ქრისტეფორე გურამიშვილი <br> Akathist <br> Tfilisi, 1790 <br> Printing house of Erekle II <br> Writer: Kristesia, son of Dionosi <br> Printer: Razmadze Romanoz Zubashvili <br>

დაუჯდომელი
ტფილისი, 1790
ერეკლე II-ის სტამბა
მწერალი: ქრისტესია დიონოსის (ხუცის) ძე
მესტამბე: რაზმაძე რომანოზ ზუბაშვილი
დაზგის მმართველი: ქრისტეფორე გურამიშვილი
Akathist
Tfilisi, 1790
Printing house of Erekle II
Writer: Kristesia, son of Dionosi
Printer: Razmadze Romanoz Zubashvili

დაუჯდომელი <br> ტფილისი, 1790 <br> ერეკლე II-ის სტამბა მწერალი: ქრისტესია დიონოსის (ხუცის) ძე მესტამბე: რაზმაძე რომანოზ ზუბაშვილი დაზგის მმართველი: ქრისტეფორე გურამიშვილი <br> Akathist <br> Tfilisi, 1790<br> Printing house of Erekle II Writer: Kristesia, son of Dionosi Printer: Razmadze Romanoz Zubashvili Printing-press manager: Kristephore Guramishvili

დაუჯდომელი
ტფილისი, 1790
ერეკლე II-ის სტამბა მწერალი: ქრისტესია დიონოსის (ხუცის) ძე მესტამბე: რაზმაძე რომანოზ ზუბაშვილი დაზგის მმართველი: ქრისტეფორე გურამიშვილი
Akathist
Tfilisi, 1790
Printing house of Erekle II Writer: Kristesia, son of Dionosi Printer: Razmadze Romanoz Zubashvili Printing-press manager: Kristephore Guramishvili

მცირე ლოცვანი <br> ყოვლადწმიდა სამების გრავიურას ახლავს ასომთავრულით შესრულებული გარშემოწერილობა: „სამებაო წმიდაო, ადიდე მადიდებელი შენი - მეფე ყოვლისა საქართველოჲსა ირაკლი მეორე“ <br> ტფილისი 1793 <br> ერეკლე II-ის სტამბა <br> ტექსტის გამმართველი: არქიმანდრიტი ტრიფილე მესტამბე: რაზმაძე რომანოზ ზუბაშვილი დაზგის მმართველი: ხუცესი დავით მბეჭდავთ ზედამხედველი: გურამიშვილი Small prayer Book <br> Tfilisi, 1793 <br> Printing house of Erekle II Editor: Archimandrite Triphile Printer: Razmadze Romanoz Zubashvili Printing-press manager: Priest Davit Printers’ supervisor: Guramishvili

მცირე ლოცვანი
ყოვლადწმიდა სამების გრავიურას ახლავს ასომთავრულით შესრულებული გარშემოწერილობა: „სამებაო წმიდაო, ადიდე მადიდებელი შენი - მეფე ყოვლისა საქართველოჲსა ირაკლი მეორე“
ტფილისი 1793
ერეკლე II-ის სტამბა
ტექსტის გამმართველი: არქიმანდრიტი ტრიფილე მესტამბე: რაზმაძე რომანოზ ზუბაშვილი დაზგის მმართველი: ხუცესი დავით მბეჭდავთ ზედამხედველი: გურამიშვილი Small prayer Book
Tfilisi, 1793
Printing house of Erekle II Editor: Archimandrite Triphile Printer: Razmadze Romanoz Zubashvili Printing-press manager: Priest Davit Printers’ supervisor: Guramishvili

ერეკლე II-ის სტამბაში გამოცემულ წიგნებში გამოყენებული საზედაო გრაფემები <br> ტფილისი, 1749-1795 <br> Capital Graphemes used in the Books published in Erekle’s Printing House <br> Tfilisi, 1749-1795

ერეკლე II-ის სტამბაში გამოცემულ წიგნებში გამოყენებული საზედაო გრაფემები
ტფილისი, 1749-1795
Capital Graphemes used in the Books published in Erekle’s Printing House
Tfilisi, 1749-1795

ერეკლე II-ის სტამბაში გამოცემულ წიგნებში გამოყენებული მხედრული შრიფტი <br> ტფილისი, 1749-1795 <br> Nuskhuri Type used in the Books published in Erekle’s Printing House <br> Tfilisi, 1749-1795

ერეკლე II-ის სტამბაში გამოცემულ წიგნებში გამოყენებული მხედრული შრიფტი
ტფილისი, 1749-1795
Nuskhuri Type used in the Books published in Erekle’s Printing House
Tfilisi, 1749-1795

ერეკლე II-ის სტამბაში გამოცემულ წიგნებში გამოყენებული შემკულობები <br> ტფილისი, 1749-1795<br> Decorations used in the Books published in Erekle’s Printing House <br> Tfilisi, 1749-1795

ერეკლე II-ის სტამბაში გამოცემულ წიგნებში გამოყენებული შემკულობები
ტფილისი, 1749-1795
Decorations used in the Books published in Erekle’s Printing House
Tfilisi, 1749-1795

მუშრიბ დავით ყორღანაშვილის წერილი თავად ციციანოვთან ერეკლე II-ის მიერ თბილისში სტამბის დაარსების, მისი ფუნქციონირების, რამდენიმეგზის აღდგენის, საბოლოოდ დაშლის შესახებ <br> 1803 წელი, 12 აპრილი<br> Letter of Mushrib DAviT Korghanashvili to Tavadi Tsitsianov about founding the Printing House in Tbilisi by King Erekle II <br> 12 April, 1803

მუშრიბ დავით ყორღანაშვილის წერილი თავად ციციანოვთან ერეკლე II-ის მიერ თბილისში სტამბის დაარსების, მისი ფუნქციონირების, რამდენიმეგზის აღდგენის, საბოლოოდ დაშლის შესახებ
1803 წელი, 12 აპრილი
Letter of Mushrib DAviT Korghanashvili to Tavadi Tsitsianov about founding the Printing House in Tbilisi by King Erekle II
12 April, 1803

სახარების ტვიფრული ყდა მოსკოვი, 1739. იოსებ სამებელის სტამბა. მბეჭდავთა ზედამდგომელი: ქრისტეფორე გურამიშვილი <br> Embossed cover <br> Moscow, 1739. Printing House of Ioseb Samebeli. Supervisor of printers: Kristephore Guramishvili

სახარების ტვიფრული ყდა მოსკოვი, 1739. იოსებ სამებელის სტამბა. მბეჭდავთა ზედამდგომელი: ქრისტეფორე გურამიშვილი
Embossed cover
Moscow, 1739. Printing House of Ioseb Samebeli. Supervisor of printers: Kristephore Guramishvili

ჟამნი <br> ქუთაისი, 1808. <br> თავადის, სახლთუხუცის - ზურაბ წერეთელის სტამბა მესტამბე: რაზმაძე რომანოზ ზუბაშვილი სტამბის ზედამხედველი: არქიმანდრიტი ზაქარია <br> Horologion <br> Kutaisi, 1808. Printing House of Tavadi, Sakhltukhutsi – Zurab Tsereteli Printer: Razmadze Romanoz Zubashvili. Printing House manager: Archimandrite Zakaria

ჟამნი
ქუთაისი, 1808.
თავადის, სახლთუხუცის - ზურაბ წერეთელის სტამბა მესტამბე: რაზმაძე რომანოზ ზუბაშვილი სტამბის ზედამხედველი: არქიმანდრიტი ზაქარია
Horologion
Kutaisi, 1808. Printing House of Tavadi, Sakhltukhutsi – Zurab Tsereteli Printer: Razmadze Romanoz Zubashvili. Printing House manager: Archimandrite Zakaria

იმერეთის სტამბები <br> 1800 წელს თბილისში სტამბა კიდევ ერთხელ აღადგინეს. ქართლ-კახეთის დამოუკიდებლობის დაკარგვამდე აქ მხოლოდ 2 გამოცემა დაიბეჭდა „დაუჯდომელი“ და ისტორიული ხასიათის თხზულება „ნარკუევი“. <br> ამის შემდეგ წიგნის გამოცემის საქმე დროებით იმერეთმა იტვირთა. <br> 1799 წელს იმერეთის მეფე სოლომონ II-მ დაიწყო ზრუნვა სტამბის მოწყობაზე და ეს საქმე მესტამბე გიორგი პაიჭაძეს დაავალა. 1800 წელს ქუთაისის სტამბაში პირველი წიგნი დაიბეჭდა. 1803 წელს ქუთაისის სტამბა განაახლა და მას სათავეში ჩაუდგა სტამბის ოსტატი რომანოზ რაზმაძე-ზუბაშვილი, რომელმაც ჩაანაცვლა გიორგი პაიჭაძე. <br> 1809-სა და 1811 წლებში იმერეთის სტამბა უკვე სოფელ წესში მუშაობდა, ხოლო 1815-1817 წლებში იგივე სტამბა საჩხერეში - ზურაბ და გრიგოლ წერეთლების კარზე ფუნქციონირებდა. <br> ფოტოზე: იმერეთის სტამბაში გამოცემულ წიგნებში გამოყენებული ნუსხური შრიფტი <br> ქუთაისი, წესი, საჩხერე, 1800-1817 <br> Printing Houses of Imereti <br> In 1800 printing house in Tbilisi was restored once again. Before Kartl-Kakheti lost its independence only 2 editions were printed here: Akathist and historical work Essay. <br> After this book publishing temporarily was undertaken by Imereti. <br> In 1799 Solomon II of Imereti specially sent printer Giorgi Paichadze to Moscow. Here he bought printing equipment and type and in 1800 printed the first book in Kutaisi printing house. In 1803 Kutaisi printing house was restored and led by typography master Romanoz Razmadze-Zubashvili, who moved from Mozdok and replaced Giorgi Paichadze. <br> In 1809 and 1811 the printing house of Imereti worked in village Tsesi, in 18115-1817 this printing house printed the book on the door of Zurab and Grigol Tseretelis in Sachkhere. In the photo: Nuskhuri Type used in the Books printed in Imereti Printing House <br> Kutaisi, Tsesi, Sachkhere, 1800-1817

იმერეთის სტამბები
1800 წელს თბილისში სტამბა კიდევ ერთხელ აღადგინეს. ქართლ-კახეთის დამოუკიდებლობის დაკარგვამდე აქ მხოლოდ 2 გამოცემა დაიბეჭდა „დაუჯდომელი“ და ისტორიული ხასიათის თხზულება „ნარკუევი“.
ამის შემდეგ წიგნის გამოცემის საქმე დროებით იმერეთმა იტვირთა.
1799 წელს იმერეთის მეფე სოლომონ II-მ დაიწყო ზრუნვა სტამბის მოწყობაზე და ეს საქმე მესტამბე გიორგი პაიჭაძეს დაავალა. 1800 წელს ქუთაისის სტამბაში პირველი წიგნი დაიბეჭდა. 1803 წელს ქუთაისის სტამბა განაახლა და მას სათავეში ჩაუდგა სტამბის ოსტატი რომანოზ რაზმაძე-ზუბაშვილი, რომელმაც ჩაანაცვლა გიორგი პაიჭაძე.
1809-სა და 1811 წლებში იმერეთის სტამბა უკვე სოფელ წესში მუშაობდა, ხოლო 1815-1817 წლებში იგივე სტამბა საჩხერეში - ზურაბ და გრიგოლ წერეთლების კარზე ფუნქციონირებდა.
ფოტოზე: იმერეთის სტამბაში გამოცემულ წიგნებში გამოყენებული ნუსხური შრიფტი
ქუთაისი, წესი, საჩხერე, 1800-1817
Printing Houses of Imereti
In 1800 printing house in Tbilisi was restored once again. Before Kartl-Kakheti lost its independence only 2 editions were printed here: Akathist and historical work Essay.
After this book publishing temporarily was undertaken by Imereti.
In 1799 Solomon II of Imereti specially sent printer Giorgi Paichadze to Moscow. Here he bought printing equipment and type and in 1800 printed the first book in Kutaisi printing house. In 1803 Kutaisi printing house was restored and led by typography master Romanoz Razmadze-Zubashvili, who moved from Mozdok and replaced Giorgi Paichadze.
In 1809 and 1811 the printing house of Imereti worked in village Tsesi, in 18115-1817 this printing house printed the book on the door of Zurab and Grigol Tseretelis in Sachkhere. In the photo: Nuskhuri Type used in the Books printed in Imereti Printing House
Kutaisi, Tsesi, Sachkhere, 1800-1817

წმიდა ლაზარეს მონასტრის წიგნთსაბეჭდში გამოცემულ წიგნებში გამოყენებული მხედრული შრიფტი <br> ვენეცია, 1858 <br> Mkhedruli Type used in the Books Published in the Printing House of St. Lazarus Monastery<br> Venice, 1858

წმიდა ლაზარეს მონასტრის წიგნთსაბეჭდში გამოცემულ წიგნებში გამოყენებული მხედრული შრიფტი
ვენეცია, 1858
Mkhedruli Type used in the Books Published in the Printing House of St. Lazarus Monastery
Venice, 1858

XIX საუკუნის 60-იანი წლებიდან ქართული წიგნების ბეჭდვა დაიწყო ვენეციაში (ვენეტიკი). აქ ქართული წიგნების ბეჭდვა-გამოცემის საქმეს აბატი პეტრე ხარისჭარაშვილი და „წმიდა ლაზარეს მონასტრის“ ქართველი კათოლიკე ბერები ეწეოდნენ. <br> ვენეციის რუკა <br> XIX საუკუნის II ნახევარი <br> Since the 60s of the 19th century Georgian books were printed in Venice. Here Georgian books were published in the monastery of the Armenian Catholics and it was undertaken by Abbot Peter Kharischarashvili and Georgian Catholic monks of Saint Lazare Monastery. <br> Map of Venice <br> Second half of the 19th century

XIX საუკუნის 60-იანი წლებიდან ქართული წიგნების ბეჭდვა დაიწყო ვენეციაში (ვენეტიკი). აქ ქართული წიგნების ბეჭდვა-გამოცემის საქმეს აბატი პეტრე ხარისჭარაშვილი და „წმიდა ლაზარეს მონასტრის“ ქართველი კათოლიკე ბერები ეწეოდნენ.
ვენეციის რუკა
XIX საუკუნის II ნახევარი
Since the 60s of the 19th century Georgian books were printed in Venice. Here Georgian books were published in the monastery of the Armenian Catholics and it was undertaken by Abbot Peter Kharischarashvili and Georgian Catholic monks of Saint Lazare Monastery.
Map of Venice
Second half of the 19th century

წინამძღვარი ზეცისა გინა ყოველი წოდების სახმარად სულიერი დარიგებანი <br> კონსტანტინეპოლი, 1876. ანთუან გვიზალიანის სტამბა <br> Spiritual Admonitions <br> Constantinople, 1876. Printing House of Antuan Gvizaliani

წინამძღვარი ზეცისა გინა ყოველი წოდების სახმარად სულიერი დარიგებანი
კონსტანტინეპოლი, 1876. ანთუან გვიზალიანის სტამბა
Spiritual Admonitions
Constantinople, 1876. Printing House of Antuan Gvizaliani

ანთუან გვიზალიანის სტამბაში გამოცემულ წიგნებში გამოყენებული მხედრული შრიფტი <br> კონსტანტინეპოლი, 1876 <br> Mkhedruli Type used in the books published in the Printing House of Antuan Gvizaliani<br> Constantinople, 1876

ანთუან გვიზალიანის სტამბაში გამოცემულ წიგნებში გამოყენებული მხედრული შრიფტი
კონსტანტინეპოლი, 1876
Mkhedruli Type used in the books published in the Printing House of Antuan Gvizaliani
Constantinople, 1876

XIX საუკუნის 60-იანი წლებიდან ქართული წიგნების ბეჭდვა დაიწყო ვენეციაში (ვენეტიკი), სომეხ კათოლიკეთა მონასტერში. აქ ქართული წიგნების ბეჭდვა-გამოცემის საქმეს აბატი პეტრე ხარისჭარაშვილი და „წმიდა ლაზარეს მონასტრის“ ქართველი კათოლიკე ბერები ეწეოდნენ. <br> 1860-1870-იან წლებში პეტრე ხარისჭარაშვილი გადადის კონსტანტინოპოლში, სადაც ქართული წიგნების გამოცემას იწყებს ანთუან გვაზალიანის სტამბაში. წიგნები ინტენსიურად გამოიცემოდა, ტირაჟიზიც დიდი ჰქონდათ. <br> კონსტანტინოპოლის პარალელურად ქართული წიგნების ბეჭდვა გაჩაღდა მონთობანშიც (საფრანგეთი) ენრიკო ფაბრის სტამბაში. საფრანგეთშიც ამ საქმის ინიციატორი პეტრე ხარისჭარაშვილია. მონთობანში დაბეჭდილი ქართული წიგნების „წინასიტყვაობებიდან“ ჩანს, რომ ეს წიგნები საქართველოს სასოფლო სკოლებისთვის იყო განკუთვნილი. წიგნების უმრავლესობას შესავალში ვრცლად ჰქონდა განმარტებული მისი დანიშნულება, შესწავლის წესები და პედაგოგიური დარიგებანი. <br> ფოტოზე: კონსტანტინოპოლის შემოგარენი <br> თურქეთი, [1870-1910] <br> In the photo: Nearby Territory of Constantinople <br> Turkey, [1870-1910]

XIX საუკუნის 60-იანი წლებიდან ქართული წიგნების ბეჭდვა დაიწყო ვენეციაში (ვენეტიკი), სომეხ კათოლიკეთა მონასტერში. აქ ქართული წიგნების ბეჭდვა-გამოცემის საქმეს აბატი პეტრე ხარისჭარაშვილი და „წმიდა ლაზარეს მონასტრის“ ქართველი კათოლიკე ბერები ეწეოდნენ.
1860-1870-იან წლებში პეტრე ხარისჭარაშვილი გადადის კონსტანტინოპოლში, სადაც ქართული წიგნების გამოცემას იწყებს ანთუან გვაზალიანის სტამბაში. წიგნები ინტენსიურად გამოიცემოდა, ტირაჟიზიც დიდი ჰქონდათ.
კონსტანტინოპოლის პარალელურად ქართული წიგნების ბეჭდვა გაჩაღდა მონთობანშიც (საფრანგეთი) ენრიკო ფაბრის სტამბაში. საფრანგეთშიც ამ საქმის ინიციატორი პეტრე ხარისჭარაშვილია. მონთობანში დაბეჭდილი ქართული წიგნების „წინასიტყვაობებიდან“ ჩანს, რომ ეს წიგნები საქართველოს სასოფლო სკოლებისთვის იყო განკუთვნილი. წიგნების უმრავლესობას შესავალში ვრცლად ჰქონდა განმარტებული მისი დანიშნულება, შესწავლის წესები და პედაგოგიური დარიგებანი.
ფოტოზე: კონსტანტინოპოლის შემოგარენი
თურქეთი, [1870-1910]
In the photo: Nearby Territory of Constantinople
Turkey, [1870-1910]

„სიბრძნე კაცობრივი“ <br> მონთობანი, 1877 ენრიკო ფაბრის სტამბა <br> „მოკლე ქართული გრამმატიკა. დამატებით გრამმატიკური და ლოღიკური ანდაზებისა. ახლად შედგენილი სასოფლო სკოლების ყრმათათვის“ <br> მონთობანი, 1877. ენრიკო ფაბრის სტამბა <br> "Human Wisdom" <br> Montauban, 1877. Printing House of Enrico Fabri. <br> Brief Georgian Grammer. <br>

„სიბრძნე კაცობრივი“
მონთობანი, 1877 ენრიკო ფაბრის სტამბა
„მოკლე ქართული გრამმატიკა. დამატებით გრამმატიკური და ლოღიკური ანდაზებისა. ახლად შედგენილი სასოფლო სკოლების ყრმათათვის“
მონთობანი, 1877. ენრიკო ფაბრის სტამბა
"Human Wisdom"
Montauban, 1877. Printing House of Enrico Fabri.
Brief Georgian Grammer.

კონდაკი <br> მოსკოვი, 1824 <br> მოსკოვის სინოდის სტამბა <br> Kontakion <br> Moscow, 1824 <br> Printing House of Moscow Synod <br>

კონდაკი
მოსკოვი, 1824
მოსკოვის სინოდის სტამბა
Kontakion
Moscow, 1824
Printing House of Moscow Synod

საქართველოს ეროვნული არქივის საგამოფენო პავილიონში წიგნის დღისადმი მიძღვნილი გამოფენა „ქართული ძველნაბეჭდი წიგნები“ 2017 წლის 24 აპრილიდან 7 მაისამდე გაიმართა. 

ეროვნული არქივის ძველნაბეჭდი წიგნების პირველ მასშტაბურ გამოფენაზე წარმოდგენილი იყო სამეცნიერო-საცნობარო ბიბლიოთეკაში დაცული XVIII-XIX საუკუნეებში თბილისში, ქუთაისში, კონსტანტინოპოლში, კრემენჩუკში, მოსკოვში, სანკტ-პეტერბურგში, ვენეციაში, რომსა და მონთობანში გამოცემული სასულიერო და საერო ხასიათის წიგნები.

ექსპოზიცია ასახავდა ქართული ნაბეჭდი წიგნის შექმნისა და განვითარების ეტაპებს.   

გამოფენაზე გამორჩეული ადგილი დაეთმო სხვადასხვა სტამბის შრიფტებს, წიგნების მინიატურების, ტექსტებისა და ყდების გაფორმებას.